Analiza płynności dynamicznej

„Przyrost gotówki z działalności operacyjnej lepiej wyraża „solidność” firmy niż sama kwota zysku.”
M. Sierpińska

W zestawie wskaźników płynności dynamicznej został wykorzystany rachunek przepływów pieniężnych w relacji do wybranych pozycji bilansu i rachunku zysków i strat. „Przepływ gotówki służy do strumieniowej (dynamicznej) oceny płynności finansowej. Ocena oparta na danych bilansowych ma charakter statyczny. Jest ona ustalona na podstawie wielkości zasobowych (stanu na dany moment bilansowy). Przyrost gotówki z działalności operacyjnej lepiej wyraża „solidność” firmy niż sama kwota zysku”1. Z zasady przyjmuje się, że wszystkie znaczące decyzje finansowe winny być oparte na wynikach z rachunku przepływów pieniężnych. Ewentualnie na wartościach zasobowych i maksymalnie długim okresie porównawczym.

Wskaźniki wydajności gotówkowej

Przedstawiona grupa wskaźników wydajności gotówkowej informuje o ilości wygenerowanej gotówki w trakcie roku obrotowego w relacji do wybranych pozycji rachunku zysków i strat i bilansu. Wraz ze wzrostem wartości wyników z tej grupy wskaźników wzrasta wydajność gotówkowa mianownika danego wskaźnika. Lepiej mieć gotówkę na koncie, niż zysk zapisany w rachunku zysków i strat.

1. Wskaźnik wydajności gotówkowej sprzedaży:

przepływy z działalności operacyjnej
——————————————————————- x 100
przychody ze sprzedaży

Wskaźnik wydajności gotówkowej sprzedaży przedstawia stopień wygenerowanej gotówki z działalności operacyjnej przez przychody ze sprzedaży. Otrzymany wynik tego wskaźnika odpowiada również na pytanie: ile gotówki operacyjnej zostało wygenerowane przez przychody ze sprzedaży? Wyższa wartość tego wskaźnika oznacza więcej gotówki zrealizowanej ze sprzedaży i wyższe bezpieczeństwo utrzymania płynności finansowej. Generalnie należałoby dążyć do maksymalizacji wartości tego wskaźnika, by jak najwięcej wartości przychodów było realizowane w formie przepływów gotówkowych.

2. Wskaźnik wydajności gotówkowej zysku:

przepływy z działalności operacyjnej
——————————————————————- x 100
zysk z działalności operacyjnej

Wskaźnik wydajności gotówkowej zysku przedstawia stopień wygenerowanej gotówki z działalności operacyjnej. Informuje o ilości gotówki, jaka wpłynęła z wypracowanego zysku z działalności operacyjnej. Wskaźnik ten zawęża zakres informacji (w porównaniu do wskaźnika nr 1) ograniczając się do samego zysku z działalności operacyjnej. Wyższa wartość tego wskaźnika informuje o wyższym poziomie gotówki z wypracowanego zysku z działalności operacyjnej. Oznacza to, że wskaźnik ten przedstawia gotówkową efektywność działalności operacyjnej.  W efekcie należałoby dążyć również do maksymalizacji wyniku tego wskaźnika.

3. Wskaźnik gotówkowej wydajności aktywów (majątku):

przepływy z działalności operacyjnej
——————————————————————- x 100
aktywa ogółem

Wskaźnik gotówkowej wydajności majątku informuje o stopniu wygenerowanej gotówki z działalności operacyjnej przez majątek (aktywa) ogółem. Informuje on o efektywności gotówkowej majątku. Wraz ze wzrostem wartości tego wskaźnika rośnie wydajność gotówkowa majątku, co oznacza, że wynik tego wskaźnika powinien przyjmować trend rosnący. Wskaźnik ten najbardziej stabilnym miernikiem wydajności majątku. Pogłębione informacje o efektywności majątkowej przedstawiają kolejne dwa wskaźniki wydajności.

4. Wskaźnik gotówkowej wydajności aktywów (majątku) trwałych:

przepływy z działalności operacyjnej
——————————————————————- x 100
aktywa trwałe

Wskaźnik gotówkowej wydajności majątku trwałego informuje o stopniu wygenerowanej gotówki z działalności operacyjnej przez majątek trwały. Informuje o efektywności gotówkowej majątku trwałego i odpowiada na pytanie o skalę gotówki wygenerowanej przez aktywa trwałe? W efekcie oznacza to, że jego wyniki powinny być maksymalnie wysokie, co świadczyłoby o wysokiej wydajności gotówkowej aktywów trwałych.

5. Wskaźnik wydajności gotówkowej aktywów (majątku) obrotowych:

przepływy z działalności operacyjnej
——————————————————————- x 100
aktywa obrotowe

Interpretacja wskaźnika wydajności gotówkowej majątku obrotowego jest analogiczna, jak wskaźnika gotówkowej wydajności majątku ogółem i majątku trwałego. Jednakże z tą różnicą, iż odnosi się ona wyłącznie do majątku obrotowego, czyli majątku bezpośrednio zaangażowanego w produkcję podstawową i odpowiada na pytanie o stopień wygenerowanej gotówki z działalności operacyjnej z majątku obrotowego? Oznacza to, że oba składniki tego wskaźnika są bezpośrednio zaangażowane w działalność bieżącą. Z tą jednak różnicą, że licznik przedstawia efekt wydajności mianownika. Należy jednakże zwrócić uwagę na fakt, iż wartość tego wskaźnika będzie reagowała również na zmiany w wartości majątku obrotowego.

Wskaźniki wystarczalności gotówkowej

Grupa wskaźników wystarczalności gotówkowej zestawia przepływy z działalności operacyjnej z wybranymi pozycjami bilansu i wydatkami z nim związanymi. Odpowiada na pytanie: czy, ewentualnie, w jakim stopniu przepływy z działalności operacyjnej z rachunku przepływów pieniężnych pokrywają mianownik wskaźnika? Im wyższa jest wartość otrzymanego wyniku, tym w większym stopniu jest zabezpieczony mianownik.

6. Wskaźnik ogólnej wystarczalności gotówki operacyjnej:

przepływy z działalności operacyjnej
————————————————————————————————————————————————————————————- x 100
spłata kredytów i pożyczek + wypłata dywidend + zakup majątku trwałego i wartości niematerialnych i prawnych

Wysokość wskaźnika wystarczalności gotówkowej informuje o wystarczalności wygenerowanej gotówki z podstawowej działalności operacyjnej, do pokrycia wydatków z tytułu: spłaty kredytów i pożyczek, wypłaty dywidend zakupu rzeczowych aktywów trwałych i wartości niematerialnych i prawnych. Jeżeli wartość tego wskaźnika przekracza 100%, oznacza to, iż działalność operacyjna generuje wystarczającą ilość gotówki do pokrycia przedstawionych wydatków. W przeciwnym razie należałoby szukać dodatnich przepływów w pozostałych dwóch poziomach działalności, tj. inwestycyjnej i finansowej. Ewentualnie ograniczyć wydatki na wypłaty dywidend lub zakup majątku trwałego, czy wartości niematerialnych i prawnych.

7. Wskaźnik wystarczalności gotówki operacyjnej na spłatę zobowiązań ogółem:

przepływy z działalności operacyjnej
——————————————————————- x 100
zobowiązania  ogółem

Wskaźnik wystarczalności gotówki operacyjnej na spłatę długów ogółem informuje o procentowym udziale przepływów gotówkowych z działalności operacyjnej pokrywających zobowiązania ogółem. Otrzymany wynik odpowiada na pytanie: jaki procent zobowiązań ogółem pokrywają gotówkowe przepływy z działalności operacyjnej? Wyższa wartość tego wskaźnika informuje o większym zabezpieczeniu zobowiązań ogółem przez gotówkowe przepływy z działalności operacyjnej.

8. Wskaźnik wystarczalności gotówki operacyjnej na spłatę zobowiązań długoterminowych:

przepływy z działalności operacyjnej
—————————————————————————– x 100
zobowiązania długoterminowe ogółem

Wskaźnik wystarczalności gotówki operacyjnej na spłatę długów długoterminowych niesie pogłębione informacje w relacji do wskaźnika wystarczalności gotówki operacyjnej na spłatę długów ogółem. Z tą różnicą, iż otrzymany wynik odpowiada na pytanie: jaki procent zobowiązań długoterminowych pokrywają gotówkowe przepływy z działalności operacyjnej? Ewentualnie, można zapytać (zmieniając format na liczbowy): w jakim stopniu zobowiązania długoterminowe przyczyniły się do wygenerowania danego poziomu przepływów z działalności operacyjnej? Wyższa wartość tego wskaźnika informuje o większym zabezpieczeniu zobowiązań długoterminowych przez gotówkowe przepływy z działalności operacyjnej oraz o wyższej efektywności zobowiązań długoterminowych do generowania przepływów z działalności operacyjnej.

9. Wskaźnik wystarczalności gotówki operacyjnej na spłatę zobowiązań bieżących:

przepływy z działalności operacyjnej
——————————————————————- x 100
zobowiązania bieżące

Wskaźnik wystarczalności gotówki operacyjnej na spłatę zobowiązań bieżących informuje o poziomie zaspokojenia zobowiązań bieżących przez gotówkowe przepływy z działalności operacyjnej. Wyższa wartość wskaźnika oznacza wyższy stopień gotówkowego zabezpieczenia pasywów bieżących. Interpretacja tego wskaźnika może również odpowiedzieć na pytanie (zmieniając format na liczbowy) o skalę efektywności zobowiązań bieżących do generowania przepływów z działalności operacyjnej? Jeżeli głównym źródłem zasilania zobowiązań bieżących są zobowiązania handlowe, wówczas wartość tego wskaźnika powinna być malejąca, gdyż świadczyłoby to o tym, że przedsiębiorstwo w coraz większym stopniu korzysta z najtańszego na rynku kredytowania, tzn. „kredytu kupieckiego”. W przeciwnym razie, wysokość tego wskaźnika powinna być w trendzie rosnącym, co świadczyłoby o rosnącej roli przepływów z działalności operacyjnej.

10. Wskaźnik wystarczalności gotówki operacyjnej na spłatę zobowiązań oprocentowanych:

przepływy z działalności operacyjnej
——————————————————————- x 100
zobowiązania oprocentowane

Wskaźnik wystarczalności gotówki operacyjnej na spłatę zobowiązań oprocentowanych informuje o poziomie zaspokojenia zobowiązań oprocentowanych przez gotówkowe przepływy z działalności operacyjnej. Warto zwrócić uwagę w wagę tego wskaźnika, gdyż z reguły przyjmuje się wyższy stopień ważności zobowiązań obciążonych oprocentowaniem. Wyższa wartość wskaźnika oznacza wyższy stopień gotówkowego zabezpieczenia tych zobowiązań. Interpretacja tego wskaźnika może również odpowiedzieć na pytanie (zmieniając format na liczbowy) o skalę efektywności zobowiązań oprocentowanych do generowania przepływów z działalności operacyjnej? Czyli, odpowiada na pytanie: jak efektownie są wykorzystywane oprocentowane zobowiązania do generowania przepływów z działalności operacyjnej? Otrzymany wynik tego wskaźnika powinien być malejący, co będzie oznaczało, wzrost wartości generowanych przepływów z działalności operacyjnej. Ewentualnie obniżanie się poziomu zobowiązań oprocentowanych.

11. Wskaźnik wystarczalności gotówki operacyjnej na zakup środków trwałych i wartości niematerialnych:

przepływy z działalności operacyjnej
————————————————————————————————- x 100
wydatki na środki trwałe i wartości niematerialne i prawne

Wskaźnik wystarczalności gotówki operacyjnej na zakup środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych informuje o poziomie sfinansowania tych wydatków, przez gotówkowe przepływy z działalności operacyjnej.

Dodatkowe wskaźniki gotówkowe

12. Wskaźnik udziału zysku netto w przepływach pieniężnych netto z działalności operacyjnej:

zysk netto
——————————————————————- x 100
przepływy z działalności operacyjnej

Wskaźnik udziału zysku netto w przepływach pieniężnych netto z działalności operacyjnej informuje o udziale zysku netto w przepływach pieniężnych z działalności operacyjnej. Drugą wartością wpływającą na ogół przepływów z działalności operacyjnej są korekty, które przy braku zysku, czy jego niskim poziomie będą wpływać na wartość przepływów z działalności operacyjnej. W związku z czym, przy interpretacji tego wskaźnika należy wziąć pod uwagę zmiany obu składowych wskaźnika. Informacje takie są również generowane bezpośrednio przy analizie rachunku przepływów pieniężnych.

13. Wskaźnik udziału amortyzacji w przepływach pieniężnych netto z działalności operacyjnej:

amortyzacja
——————————————————————- x 100
przepływy z działalności operacyjnej

Wskaźnik udziału amortyzacji w przepływach pieniężnych netto z działalności operacyjnej informuje o procentowym udziale amortyzacji w tych przepływach. Przedstawia on informacje o poziomie niewydatkowych wpływów pieniężnych. Więcej o skali i poziomie poszczególnych pozycji korekcyjnych do kalkulacji przepływów pieniężnych w rachunku przepływów pieniężnych można odczytać już w samej analizie tego rachunku,

14. Wskaźnik zdolności do generowania środków pieniężnych z działalności operacyjnej:

przepływy z działalności operacyjnej
——————————————————————————————————————————————————————— x 100
przepływy z działalności operacyjnej + wpływy z działalności inwestycyjnej + wpływy z działalności finansowej

Wskaźnik zdolności do generowania środków pieniężnych z działalności operacyjnej informuje, jaki jest udział przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej w relacji do wpływów z pozostałych działalności (inwestycyjnej i finansowej). Wyższa wartość tego wskaźnika świadczy o większym wykorzystaniu podstawowej działalności operacyjnej do generowania środków pieniężnych. Nie ma określonego poziomu, jaki powinien ten wskaźnik osiągać. Jednakże to działalność operacyjna jest tą działalnością, z której przede wszystkim powinny być generowane środki pieniężne. Jeżeli występują znaczne jednorazowe odstępstwa, od tej zasady należy zbadać źródła generowanych przychodów i wyjaśnić przyczyny, czy były to jednorazowe zdarzenia i czym były podyktowane. Więcej o analizie struktury rachunku przepływów pieniężnych jest dostępne w zakładce: Analiza rachunku przepływów pieniężnych.

Uwaga

Wszystkie treści zawarte w niniejszej witrynie mają wyłącznie charakter informacyjny. A wszelkie decyzje podjęte na podstawie tych treści podejmowane będą wyłącznie na odpowiedzialność Użytkownika. Przed przystąpieniem do użytkowania zapoznaj się z Regulaminem.

Będę wdzięczny za wszelkie komentarze, a zwłaszcza krytyczne uwagi i sugestie Użytkowników dotyczące treści zawartych w niniejszej witrynie. Mam świadomość pewnego stopnia ich ogólności i niedoskonałości, lecz żywię głęboką nadzieję, że spotkam się ze zrozumieniem i życzliwością Użytkowników, których pozytywna reakcja jest źródłem mojej największej satysfakcji.

Bibliografia

  1. M. Sierpińska, D. Wędzki, Zarządzanie płynnością finansową w przedsiębiorstwie, PWN Warszawa 1997, s. 52. ↩︎